Vanuit jongere generatie werkenden komen eveneens klachten. Zij voelen zich al snel ‘mede-eigenaar’ van een bedrijf, terwijl de oude garde geleerd heeft dat men eerst zijn vak en/of zijn baan moet hebben geleerd, voordat je je mening geeft. De “Twitter-generatie” is gewend om zich uit te spreken en accepteert de klassieke ‘apenrots’ niet meer. Het hangt wel in sterke mate af van de bedrijfscultuur. Soms is een traditionele hiërarchie en cultuur nog de standaard, omdat dat eenmaal bij het type organisatie past en soms heeft men de slag wel gemaakt. Feit is ook dat jongere mensen hun werkgevers steeds vaker ook op bedrijfscultuur en deze elementen daarin uitkiezen. Willen organisaties in de toekomst aantrekkelijk zijn voor deze groep, dan zullen zij zich hieraan moeten aanpassen.

“De crisis vergroot de kloof”

Met de crisis zijn mensen onzekerder van hun baan. Er zijn veel reorganisaties en het lijkt erop dat dit een trigger is om het oude gedrag weer naar boven te halen. Van bovenaf wordt er opgelegd dat bonussen van werknemers ingekort worden en dat er geen salarisverhogingen meer zijn. Daar worden jonge mensen kriegelig van. Bij bonussen speelt de spanning tussen de behoefte aan individualisme en individuele prestaties enerzijds en het behouden van solidariteit anderzijds. We bewegen op langere termijn meer naar een ‘me and you’ samenleving. Daar zijn we het over het algemeen over eens. Maar jongeren zeggen tegelijkertijd wel: nog even geduld a.u.b. wij zitten in een fase dat we net beginnen om iets voor onszelf op te bouwen. Jongeren realiseren zich dat een gezonde werk-privé balans belangrijk is: ze willen wel hard werken en het goed doen, mits ze ervoor betaald/gecompenseerd worden.

Deze generatie zit wat dat betreft sterker op de uitgangspunten van individualiteit dan op de uitgangspunten van solidariteit. Dit heeft met de levensfase te maken. Daarnaast zijn de bedrijven daar tot nu toe ook op ingericht geweest wat de arbeidsovereenkomsten enz. betreft, dus dan voelt het voor de jongere mens niet goed als het anders loopt dan verwacht. Goede, genuanceerde communicatie is dan ook essentieel.

In tijden van thuiswerken, zien we dat mensen ook meer durven te zeggen omdat ze niet bang zijn om elkaar de volgende dag in de wandelgangen tegen te komen.

“Disruptie heeft plaatsgevonden”

De disruptie die de crisis teweeg heeft gebracht in ons gedrag, ons perspectief en onze behoeften wordt wel door mensen omarmd. Er is meer acceptatie voor elkaar. Thuiswerken is daar een groot voorbeeld van, en dan niet alleen het werken op afstand, maar ook het feit dat er soms een kind op de achtergrond loopt terwijl je in een video call zit. En dat we geen driedelig pak meer aan doen om een opdracht te verwerven. Sterker nog, in pré-corona tijden gingen mensen dagelijks netjes in pak naar kantoor. Nu we, na een paar maanden verplicht thuiswerken, weer voorzichtig naar kantoor mogen, doen veel minder mensen hun pak weer aan. In veel bedrijven zoals bij Google bijvoorbeeld was dat al het geval, maar nu hoort dat dus bij meerdere bedrijfsculturen.

“Krampachtige overlevingsdrang”

Door de crisis zie je ook dat sommige mensen terugvallen op hun oude gewoontes. Wellicht is dat uit onzekerheid en dat men instinctief overgaat naar een krampachtige overlevingsdrang. Soms kijken peilingen alleen naar de afgelopen twee maanden, en lijken trends als diversiteit daardoor te stagneren ten gevolge van de crisis, maar wanneer we naar ‘the bigger picture’ kijken zien we wel degelijk, dat we naar een meer diverse samenleving bewegen.