Gaat alles snel over en ebt het wel weg, of gaan we daadwerkelijk dingen anders doen?
De impact lijkt toch echt groot te zijn. Veel ketens zijn gebroken. Economische gevolgen zijn kolossaal – luchtvaart – cultuur komt dit nog wel terug op de oude manier?

Déglobalisering lijkt te starten. Gaan we dan ook daadwerkelijk productie terughalen naar het Westen?

Er ontstaan diverse ‘wicked problems’: Maatschappelijke en organisatorische problemen die moeilijk op te lossen zijn. Kennis ontbreekt of is tegenstrijdig. Meningen verschillen en economische consequenties zijn zo groot dat ze nauwelijks te overzien zijn. Dit wordt een enorme opgave. Het leidt ook tot identiteitsissues, wie zijn we als Nederland en wie zijn we als individuen?

Het CPB identificeert dit als een scenario met problemen in de wereldeconomie en het financiële stelsel, dat leidt tot een langere en diepere recessie met werkloosheid en een onstabiele situatie.

Veel mensen zijn nog nooit écht bang geweest, maar dat gebeurt nu wel. Zeker omdat we dit nooit eerder hebben meegemaakt. Men is bang voor gezondheid, veiligheid en economie. Men wordt voorzichtiger.

“Verschillen worden groter”

Impact verschilt in grootte en in timing. Uit de gesprekken blijkt dat de crisis bij diverse branches en bedrijven totaal anders aankomt.
Sommige industrieën lopen goed door zoals zorg, voedingsmiddelen, logistiek, bouw en IT. Er zijn echter ook industrieën waar het gevolg zwaar en direct voelbaar is, zoals cultuur, luchtvaart, recreatie, evenementen, horeca, onderwijs, marketing, reclame en contact beroepen.

Het effect op de mensen bestaat nu nog grotendeels uit onzekerheid en angst, maar zal zich binnenkort uiten in solidariteitsissues wanneer de druk thuis en in de sociaal maatschappelijke omgeving verder oploopt. Problemen, onrust, geweld en overlast nemen toe, terwijl welzijn en zorg onder druk staan en wanneer de werkloosheid volgt, zal geld voor huur en voedsel opraken en steun om dit op te vangen niet meer toereikend zijn.

Hoe snel dit zich ontwikkelt, hoe diep dit zal zijn en hoe lang het gaat duren is nog de vraag, maar dat het overal impact gaat hebben is duidelijk. De voorzichtigheid en de verandering in consumptie is zo groot dat in ieder geval impact op de economie niet uit kan blijven.

“En hoe reageert de jeugd?”

Een deel van de jeugd kan mee op een positieve golf van innovatie, creativiteit en vernieuwing, maar een deel gaat door een dal dat diep zal zijn. Vraag daarbij is wat de gevolgen daarvan zijn. Dit is de eerste keer dat zij een echte crisis meemaken. Voor jongeren die al aan het werk waren en waarbij het werk doorloopt is dat overzichtelijk. Sterker nog, het haalt vaak het beste uit deze mensen naar boven.

Maar voor kinderen, starters of jongeren die geen werk meer hebben is dat heel anders. Zeker bij deze nieuwe generatie is het de vraag hoe het met hen gaat lopen. Wat is de impact en hoe verandert dit hun attitude in de samenleving aangezien zij niet veel beperkingen of echte bedreigingen gewend zijn. Tot op heden was men vooral erg kritisch op de snelheid van een eigen carrière, zit men snel aan een burn-out en vormden werk en evenementen een belangrijk onderdeel van het sociale leven.

“Governance wordt een grote uitdaging”

Hoe leid je een samenleving in een dergelijke crisis, hoe sta je er zelf in met je eigen waardesysteem? Vrijheid zal hierin waardevol zijn voor mensen. Dat leidt namelijk vaak tot creativiteit en excellence. Wat zijn daarbij de nieuwe ideeën om tot actie te komen en om nu door te pakken op de meer duurzame samenleving, die we gedeeltelijk al aan het bouwen zijn.

Jaap Winter duidt ‘Governance’ in deze tijd als: ‘collaboratief proactief leiderschap’, met zorg voor mensen in de organisatie en continuïteit. Men moet van toezicht op afstand naar actieve betrokkenheid en co-creatie gaan.